“Bütün uyuyanları uyandırmaya bir tek uyanık yeter!”
Malcolm X’in bu sözü aslında sadece siyaseti değil, eğitimi de anlatır. Çünkü eğitim, uyanıklık sanatıdır. Çocuğun zihnini uyandırmak, merakını diri tutmak, kalbini hakikate açmak… Ama gelin görün ki, sınıflarımızın çoğu uykudadır. Ezberin uyuşturduğu, sınavların gölgesinde ezilen, merak duygusunu kaybetmiş öğrenciler… Onları uyandırmak için çoğu zaman uzun uzun çabalara, büyük reformlara gerek yoktur. Bir tek uyanık öğretmen yeter!
Bir Uyanığın Etkisi
Bir okulda bütün sistemi değiştiren şey, tek bir öğretmenin uyanıklığı olabilir. Öğrencilerine sadece müfredatı değil, hayatı anlatan; test kitaplarının arasında kaybolmuş gençlere ufuk açan; bir kıvılcım gibi gözlerine ışık düşüren bir öğretmen… İşte o tek uyanık, diğer öğretmenleri de etkiler, öğrencileri de, velileri de. Çünkü uyanıklık, tıpkı uyku gibi bulaşıcıdır. Bir sınıfta başlayan ışık, koridorda, öğretmenler odasında, veli toplantılarında yankılanır.
Uyuyanların Fısıltısı
Eğitimde en büyük problem, kalabalıkların sorumluluğu birbirine devretmesidir. “Zaten sistem böyle.”, “Bizden bir şey olmaz.”, “Ne yapsak boş.”… Bu sözler, uyuyanların fısıltısıdır. Oysa bir öğretmen, bir idareci, bir veli çıkıp da “Hayır, ben elimden geleni yapacağım” dediğinde, işler değişir. Bir okulun havası değişir, öğrencilerin motivasyonu artar, başarı kültürü yeniden inşa edilir.
Küçük Bir Adım, Büyük Bir Değişim
Geçmişte ve bugün, hangi şartlarda olunursa olunsun, bir tek idealist eğitimci çevresini ayağa kaldırabilmiştir. Elektriği olmayan köy okulunda mum ışığında ders yapan bir öğretmen… Kitapsız kalan sınıfta, kara tahtayı tek başına bir kütüphaneye dönüştüren bir öğretmen… Velilerin ilgisizliğine rağmen öğrencisini kapı kapı dolaşıp sahiplenen bir öğretmen… Onlar gösterdi ki, imkânsızlık değil, uyanıklık belirleyicidir.
Asıl Soru: Ben Uyanık mıyım?
Eğitimde reform arıyorsak, önce kendimize şu soruyu sormalıyız: “Ben uyanık mıyım?” Çünkü eğitim, her şeyden önce öğretmenin uyanıklığıyla başlar. Öğretmen uykudaysa, ders kitabı ne kadar renkli olursa olsun, öğrencinin zihni karanlıkta kalır. Ama öğretmen uyanıksa, bir tek bakışıyla bile öğrencinin kalbine ışık düşer.
Unutmayalım: Malcolm X’in dediği gibi, bütün uyuyanları uyandırmaya bir tek uyanık yeter. Ve o uyanık belki de sen olmalısın.
Öğretmenlere:
Bir öğrencinin geleceğini değiştirmek, bazen tek bir bakış, tek bir söz, tek bir dokunuşla mümkündür. Uyanık olun; çünkü gözleri size bakan onlarca kalp, sizin ışığınızı bekliyor.
Öğrencilere:
Arkadaşlarınız uyusa bile siz uyanık kalın. Merak edin, sorun, sorgulayın. Cesur bir öğrenci, bütün sınıfın havasını değiştirebilir.
Velilere:
Çocuğunuzun eğitiminde asıl fark, sizin uyanıklığınızla başlar; ilgisizlik ise en büyük kayıptır. Evde atacağınız küçük bir adım, okulda büyük bir değişimin kapısını açabilir.
Durmuş ÇELİKTEN
Eğitimci - Yazar
