Antik dönemlerden itibaren tarih boyunca zeytinciliğin önemli merkezlerinden olan Sinop'ta, yöreye has ilaç yapımında dahi kullanılan şifa kaynağı zeytin türü şimdilerde yok olmak üzere. Bölgenin önemli değerlerinden olan Sinop zeytininin tekrar doğaya ve ekonomiye kazandırılması için Sinop Bilim Kültür Eğitim Derneği tarafından çalışma yürütülüyor. Bu kapsamda dernek binasında konunun uzmanlarıyla 'Sinop Zeytinliği ve Zeytinyağı Üretimi' konulu önemli bir toplantı gerçekleştirildi. 

Aslen Sinoplu olan ve İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Deontoloji ve Tıp Tarihi Anabilim Dalında uzun yıllar görev yapan Prof. Dr. İbrahim Başağaoğlu'nun başkanlık ettiği toplantıda Sinop Zeytini masaya yatırıldı. Toplantıya; Sinop BİLKE Başkanı Ayşe Yaşar Sarıkaya, Doç. Dr. Betül Bakır, Sigortacı Şafak Sarıkaya, Sinop esnaflarından ve bu gün yok olan eski Zeytinlik alanı sahiplerinden Ömer Bal ve Arkeolog Mehmet Sarıkaya katıldı. 

Konuşmasında Sinop zeytininin sağlık alanında kullanımı konusuna dikkati çeken Prof. Dr. İbrahim Başağaoğlu, bölgede zeytin üretiminin tekrar yapılması için hep birlikte hareket edilmesi gerektiğini söyledi. Başağaoğlu, Sinop’ta eskiden yetişen zeytin fidanlarından, bu güne kadar yaşayanların bulunup korunması gerektiğini, bunlarında aşı için kullanılabileceğini dile getirdi.

ANTİK DÖNEMLERDEN BERİ ZEYTİNCİLİK SİNOP'TA ÖNEMLİ BİR SEKTÖR
Prof. Dr. İbrahim Başağaoğlu sözlerini şöyle sürdürdü: "17 Medeniyete ev sahipliği yapmış Sinop’ta, antik dönemlerden beri zeytin ve zeytinyağı üreticiliği ile ticaretine çok önem verildiğini kaynaklardan öğreniyoruz. 
İlk çağlardan beri zeytinyağı, bazı hastalıklarda ilaç olarak kullanılmasının yanı sıra, besin, kandil yağı, yarışmalarda atletlerin vücuduna sürülen yağ, temizlik ve güzellik maddeleri yapımları gibi birçok alanda kullanılmıştır. Asırlardır 'Sinop Zeytini' olarak ün yapmış, İyonlular döneminden beri zeytinyağı ticaretinin merkezi konumunda bulunan Sinop, yıllar geçtikçe bu önemini kaybetmiş, günümüzde de ne yazık ki kaybolmaya yüz tutmuştur.

ZEYTİNLİK MAHALLESİ YAPILAŞMANIN KURBANI OLMUŞ
Doç. Dr. Betül Bakır arkadaşımla yaptığımız pilot çalışmada Zeytinlik Mahallesi’nde bulunan alanda zeytin ağaçlarının yerini beton yığınlarının aldığını üzüntüyle gözlemledik. Ancak bazı alanlarda gördüğümüz yaşlı zeytin ağaçlarının olması bizi sevindirdi. Sayın Ayşe Yaşar Sarıkaya’nın aracılığı ile ulaştığımız ileri yaştaki bazı üreticilerin yardımıyla kesimden kurtulmuş birkaç zeytin ağacına bakarak Sinop’a özgü üç çeşit (2 çeşidi yemeklik, 1 çeşidi de yağlık zeytin türü) zeytin ağacını tespit ederek bilgi aldık. Yoğun yapılaşmanın olması ve zeytinyağına gereken ilginin son yıllarda gösterilmemesi nedeniyle yok olan zeytin ağaçları yerine özellikle Gerze’ye, Ayvalık ve Gemlik zeytin fidanları getirtilerek Tarım Müdürlükleri vasıtasıyla dikilmiş ve gerekli teşvikler verilmiştir. Ancak bunlar Sinop türü olmayıp Ege’de yetişen zeytin türleridir. 

SİNOP ZEYTİNİ AŞILAMA YÖNTEMİYLE ÇOĞALTILMALI
Bizim önerimiz Sinop zeytinin yok olmadan aşılama yöntemiyle çoğaltılıp 'Coğrafi İşaret' almaktır. Bu nedenle Sinop zeytin türlerinin halk tarafından gereken ilgi gösterilerek çoğaltılması ve yöreye kazandırılması çok önemlidir. Çok yakın zamanda medyada yer alan habere göre; Mardin’in Derik ilçesinin meşhur zeytini, peş peşe yapılan çalışmalarla adeta yeniden küllerinden doğdu. İngiltere’nin başkenti Londra’da düzenlenen ve dünyanın birçok ülkesinden 430 markanın katıldığı 'London Olive Oil' uluslararası zeytinyağı kalite yarışmasında altın madalya alarak Mardin’in gururu oldu. Derik zeytinyağı artık bir dünya markası haline geldi deniyordu. Bu başarı önce Deriklilerin ve dolayısıyla ülkemiz için çok gurur vericidir. Derikliler gibi Sinopluların da bu başarıyı gösterebileceklerine inanıyoruz. Bu konuda Sinop Valiliği, Belediyesi, Kültür Müdürlüğü, Tarım Müdürlüğü, Üniversite ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarının da destek vereceklerini ümit ediyorum.

BİLDİRİMİZİ SUNACAĞIZ
Doç. Dr. Betül Bakır arkadaşımla konuyu akademik ortamda da dile getireceğiz. 14-16 Kasım 2019’da İstanbul’da yapılacak olan 8.Uluslararası Tıp Tarihi ve Etiği Kongresi’nde sözlü bildiri olarak kabul edilmiş olan "Geçmişten Günümüze Sinop’ta Zeytin ve Zeytinyağı Kültürü” başlıklı bildirimimizi sunacağız" .

Sinop zeytinciliği konusunda araştırma yapan Doç. Dr. Betül Bakır'da, Ege, Akdeniz, Adalar, Marmara, Güney Doğu Anadolu Bölgesinde üretilen zeytin ve zeytinyağı üretiminde kullanılan yöntemler ile gerekli alet ve edevatlar hakkında detaylı bilgiler verdi.

Toplantı ardından katılımcılar kazı çalışmaları sırasında çıkan tarihi zeytinyağı atölyesi kalıntılarının bulunduğu kazı alanını inceledi.
Toplantı hakkında bilgi veren Sinop Bilim Kültür Eğitim Derneği (BİLKE) Başkanı Ayşe Yaşar Sarıkaya'da: "Bu gün derneğimizde, Sinop için çok önemli bir toplantı gerçekleştirdik. BİLKE, kuruluşundan beri yerel kaynakların bilimsel olarak kullanılması, korunması ve değerlendirilmesi konusunda farkındalık oluşturmaya çalışmaktadır. Özellikle küresel ısınma tehlikesi ile karşı karşıya kaldığımız şu günlerde, doğa için hepimizin bir şeyler yapması gerektiğini yazılarımızda, toplantılarımızda okurlarımız, üyelerimiz ve sevenlerimizle paylaşıyoruz" diye konuştu. 
 

Editör: Vitrin Haber