İnşaat Mühendisleri Odası Sinop İl Temsilcisi Sevtap Gökkaya, yaptığı açıklama ile ülke genelinde yaşanan şantiye şefi sorununu gündeme taşıdı. Şantiye şefliğinin yapı üretimi veya mimarlık mühendislik hizmeti gerektiren herhangi bir imalatın plan, proje, resim ve hesaplarına, fen ve sanat kurallarına, genel şantiye organizasyonu işlerine dair teknik mevzuata uygun olarak yürütülme ve denetlenme işi olduğuna dikkat çeken İnşaat Mühendisleri Odası Sinop İl Temsilcisi Sevtap Gökkaya, bu anlamda şantiye şefliğinin yetkin kişilerce yürütülmesinin hayati önem taşıdığını ifade etti. Gökkaya; “Şantiye şefinin önemli görevleri bulunmaktadır; bunlardan ilki yapının fen ve tekniğe, ruhsat ve projesine uygun olarak inşa edilmesi ikincisi inşaatın iş ve işlemlerinin planlanması, sevk ve idaresi, üçüncüsü iş güvenliğinin sağlanması işçi sağlığının gözetilmesidir.
Topraklarının yüzde 93’ü aktif deprem kuşağı üzerinde bulunan Türkiye’de, güvenli yapı üretimi ve deprem nedeniyle oluşacak zararların asgariye indirilebilmesi için şantiye şefliği anahtar konumunda yer almaktadır.
Şantiye şefliğinin bir başka kilit rolü de, şantiye alanında işçi sağlığı ve güvenliğinin sağlanmasıyla ilgilidir. Ne acıdır ki ülkemiz yıllardır işçi ölümlerinde Avrupa birincisi ve dünya üçüncüsü durumundadır. Bu ölümlerin büyük çoğunluğunun inşaat sektöründe yaşandığı herkesin malumudur. Dolayısıyla, iş kazalarına karşı alınacak önlemlerde müteahhitlerin sorumluluklarını yerine getirmesinin yanı sıra, şantiye şefliğinin yetkin kişilerce yürütülmesi hayati önemdedir” dedi.
ŞANTİYE ŞEFLİĞİ, ÇÖZÜM BEKLEYEN BİR SORUN HALİNE DÖNÜŞTÜ
Yapı üretim sürecinde bu denli önemli bir görev olan şantiye şefliğinin, gerek mevzuatta yer alan, gerekse uygulamada yaşanan eksiklikler ve yanlışlıklar nedeniyle çözümün değil sorunun bir parçası haline getirildiğini kaydeden İnşaat Mühendisleri Odası Sinop İl Temsilcisi Sevtap Gökkaya, şantiye şefliğinin günümüzde ivedilikle çözüm bekleyen bir alan olduğunu söyledi. Gökkaya; “Şantiye şefinin, taşıdığı sorumluluk ve şantiye alanında yüklendiği görevin kapsamı dikkate alındığında şantiyeden hiç ayrılmaması gerektiren bir görevdir. Bir mühendisin 5 ayrı iş yerinde şantiye şefliğini yapma şansı yoktur. Üstelik ilgili mevzuata göre, yapım işinin tek ruhsata bağlı veya toplu yapı niteliğinde olması halinde yapı inşaat alanı sınırı uygulanmamaktadır. Bu koşullarda, nitelikli bir yapım hizmeti sunmak olanaksız hale gelmiştir, gelmektedir.
Odamız tarafından Şantiye şefliği ile ilgili hazırlamış olan durum raporu, bu konudaki boşluğu açıkça ortaya çıkarmaktadır. Bu alan kontrolsüz ve sorunludur. Mevcut durumda, işin niteliği ile ilgisi olmayan meslek gruplarının da şantiye şefliği görevini üstlenebildiği, hatta belirli bir kesimin şantiye şefliği görevini yürütecek meslek grubundan olup olmadığı dahi anlaşılamamaktadır.
Elde edilen verilerden; Şantiye Şefleri Hakkında Yönetmeliğin 6’ıncı maddesinin 3’üncü fıkrasında yer alan ve şantiye şefinin görevlendirilmesinde “yapım işinin konusu, niteliği, büyüklüğü ile özel ihtisas gerektirip gerektirmediği ve ilgili imalatların oranının” dikkate alınması gerektiğini bildiren hükmün varlığına rağmen, şantiye şefliğinin görevlendirilmesinde idarelerin keyfi davrandığı tespit edilmiştir.
Raporda daha ayrıntılı karşılaştırmalı tablolarla görülebileceği gibi 2020 yılına ait yapı ruhsatı verilerine göre, toplam ruhsatlar içerisinde inşaat mühendisi üyelerimizin üstlendikleri şantiye şefliği oranı yüzde 45,8’dir. Oysa, elektrik tesisatı, mekanik tesisat, restorasyon ve elektrik ile mekanik tesisata ilişkin tadilat ruhsatları dışındaki yapı ruhsatlarında şantiye şefi olarak görevlendirilmesi gereken meslek grupları ilgili yönetmelikte tarif edilmektedir.
Yine söz konusu rapor ve deneyimlerimiz imzacılık diye tarif ettiğimiz, sadece resmi işlemlerde görünsün diye kâğıt üstünde kalan şantiye şefliğinin ne kadar yaygın olduğunu göstermektedir. Can ve mal güvenliği için asli bir çalışma alanı olan şantiye şefliğinin, bir deprem ülkesinde hepimizin gözü önünde ve ilgili her kurum ve kuruluşun bilgisi dahilinde sadece kağıt üzerinde kalması ülkemiz için bir utanç kaynağıdır. Bu durum depremle yaşamaya zorunlu olan ülkemizde bizzat can güvenliğimiz açısından tehdit oluşturmaktadır” diye konuştu.
ÇÖZÜM ÖNERİLERİMİZ DİKKATE ALINMALI
İnşaat Mühendisleri Odası olarak, bu alanda yaşanan sorunun çözümü için çözüm önerileri geliştirdiklerini dile getiren İnşaat Mühendisleri Odası Sinop İl Temsilcisi Sevtap Gökkaya, ilgili idarelerce bu çözüm önerilerinin dikkate alınmasını beklediklerini ifade etti. Gökkaya; “Bu sorunun çözümü için, istisnai durumlar dışında, her şantiye şefi sadece bir şantiyede tam zamanlı olarak görevlendirilmelidir.
Şantiye şefliğinin üstlenilmesinde; yapım işinin konusunun, niteliğinin, büyüklüğünün ve ilgili imalatların oranının dikkate alınması, uygulamaların sonlandırılması için gerekli yasal düzenlemeler yapılmalıdır.
Şantiye şefliği sürekli eğitimi ve mesleki tecrübeyi gerektiren önemli bir görev ve sorumluluktur. Bu görevi yerine getirecek kişilerin ilgili meslek odalarınca verilen eğitimlere katılıp belgelendirilmeleri zorunlu tutulmalıdır.
Gerçeğe aykırı beyanda bulunarak şantiye şefliği üstlenilmesinin önünü geçilmesi için şantiye şeflerinden Oda Kayıt Belgesi istenmelidir.
Şantiye şefleri TMMOB tarafından belirlenen mühendislik asgari ücretinin altında çalıştırılmamalı, hak ve ücretleri yasal güvenceye alınmalıdır.
Meslek Odamız, şantiye şeflerinin gelişimi için mesleki eğitimleri ve gerekli belgelendirmeleri yapmaya hazırdır. Üzerine düşen görevleri yerine getirebilecek altyapıya, kadro yapısına ve tecrübeye sahiptir.
Tüm meslektaşlarımızı, mesleğimizi ve haklarımızı sahiplenmeye, ilgili idareleri de uyarılarımızı dikkate alarak önerilerimizi hayata geçirmeye, halkın can ve mal güvenliğini ilgilendiren böylesi önemli bir konuda ivedilikle Odamızla birlikte hareket etmeye davet ediyoruz” diye konuştu.
