Kestane üreticileri arasında 'katil arı' olarak bilinen ve kestane ağaçlarının tamamen kurumasına neden olan 'gal arısı' Sinop’taki kestane ağaçlarına dadandı. Türkiye’nin çeşitli illerinde görülen ve son olarak geçtiğimiz günlerde Türkeli ilçesinde rastlanan gal arısı ile ilgili olarak Sinop İl Tarım ve Orman Müdürlüğü tarafından biyolojik mücadele çalışmaları başlatıldı.
DÜNYA GENELİNDE KESTANEYE EN FAZLA ZARAR VEREN BÖCEK TÜRÜ
Gal arılarının dünya genelinde kestaneye en fazla zarar veren böcek türü olduğunu söyleyen Sinop İl Tarım ve Orman Müdür Vekili Bekir Yücel Tanrıkulu, bu arı türünün Avrupa’da ilk olarak 2002 yılında görüldüğünü söyledi.
Tanrıkulu; “Kestane gal arısı, dünya genelinde kestaneye en fazla zarar veren böcek türüdür. Erginleri yaz aylarında çıkmakta ve birkaç gün içinde yumurta bırakmaktadır. Kestane gal arısı yoğun istila durumunda kestane meyvesi ve odun üretimini azaltabilmektedir. Avrupa’daki ilk kaydı 2002 yılında İtalya’da yapılmıştır. Türkiye’de ise ilk olarak Nisan 2014’te Marmara Bölgesi’nde Yalova’da tespit edilmiştir. Karantina tedbirlerine rağmen 2018 yılında bu bölgeden Aydın ve İzmir’e, üzerinde kestane gal arısı galleri bulunan kestane fidan satışı ile bulaşmıştır. Daha sonra Düzce; Bartın ve Kastamonu illerine bulaşmış son olarak İlimizde de 2021 yılında İl Müdürlüğümüz kontrol ve denetim ekiplerimizce tespiti yapılmıştır.
Zararlının, yapılan incelemeler neticesinde dışarıdan herhangi bir fidan girişi olmadığı için İlimize aktif uçuş ile bulaştığı görüşü hâkim olmuştur. Zararlının yılda 25 km aktif uçuş ile yayıldığı bilinmektedir. Rüzgar etmeni ile bu yayılmanın 100 km kadar çıktığı tahmin edilmektedir” dedi.
MÜCADELEDE EN ETKİN YÖNTEM KARANTİNA
Kestane düşmanı gal arılarının ilimizde de görülmesiyle birlikte ilimiz kestane balı üreticilerinin önemli oranda zarar göreceğinin altını çizen Sinop İl tarım ve Orman Müdür Vekili Bekir Yücel Tanrıkulu, gal arısı ile mücadelede en etkin yönetimin karantina olduğunu söyledi.
Tanrıkulu; “Kestane gal arısı larvalarının bahar başlangıcında kestane ağacında oluşturduğu kuşburnaya benzeyen yeşil-kırmızı renkli şişikler gal olarak isimlendirilmektedir. Gal, aslında kestanenin böceğe karşı kendini korumak için oluşturduğu yapıdır. Bu sebeple Kestane Gal Arısı, kestanelerde son sürgün, tomurcuk ve yapraklarda zarar yapmakta ve hem verimin hem de kalitenin düşmesine neden olmaktadır. Bununla birlikte İlimizin önemli değerlerinden kestane balı üreticilerine de önemli zarar vermektedir. Dünya kestane üretiminde 60 Bin Tonla 4. Sırada yer alan ülkemizde Orman Genel Müdürlüğümüz Kestane Gal Arısına karşı mücadele yöntemleri üzerinde çalışmalara başlamıştır. En etkin yöntem karantina önlemleridir. Bulaşık alanlardan kestane fidanı, aşı kalemi, çelik, sırık gibi materyallerin nakli yapılmamalıdır. Yüksek çevresel risk nedeniyle ve gal yapısının içine işleyememesi nedeniyle kimyasal ilaçların kullanımı önerilmemektedir” diye konuştu.
BİYOLOJİK MÜCADELE ÇALIŞMALARI BAŞLADI
Gal arısının ilimizde görülmesi üzerine İl tarım ve Orman Müdürlüğü olarak vakit kaybetmeden harekete geçildiğini belirten İl Müdür Vekili Bekir Yücel Tanrıkulu, Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğü koordinesinde yürütülen incelemeler neticesinde gal arısı ile biyolojik mücadele çalışmalarına başlanıldığını ifade etti. Tanrıkulu; “2020 yılı üretim rakamlarına göre 4 Bin tona yakın kestane üretimiyle Ülkemizde 4. Sırada yer alan İlimizde Kestane Gal arısının İl Müdürlüğümüz teknik ekiplerince tespiti yapıldıktan sonra Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğümüz konu hakkında bilgilendirilmiştir. Orman Bölge Müdürlüğümüz, bölgede yaptığı inceleme neticesinde yoğun miktarda görülen kestane gal arısı popülasyonuna karşı en etkili mücadele yöntemi olan ve Torymus Sinensis olarak adlandırılan parazitoit arının kullanıldığı biyolojik mücadele için çalışmalara başlamıştır. Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğü, kestane gal arısının larvalarını yiyerek beslenen ve bu sebeple biyolojik mücadelede kullanılan parazitoitin üretimi için çalışmalara başlamış olup, kısa süre içerisinde Eylül-Ekim ayları gibi doğaya salınarak kestane gal arısı populasyonu baskı altına alınmaya çalışılacaktır. Ancak birkaç yıl süren ve uzun zaman alan bir mücadele olacaktır. Mücadele başladıktan sonra dalların budanması, yakılması ya da kimyasal ilaç kullanımı parazitoit arıya zarar vereceği için üreticilerimizin kesinlikle bu faaliyetlerden kaçınmaları gerekmektedir.
Üreticilerimizin gerek İl İlçe Tarım ve Orman Müdürlüklerimizden gerekse Orman İşletme Müdürlüklerimizden yapılacak uyarıları dikkate almalarını önemle istirham eder inşallah en kısa zaman içerisinde sağlıklı, verimi ve kalitesi yüksek kestane üretimi gerçekleştirmelerini temenni ederim” dedi.
