Paslanmaz Çelik Nedir?

Paslanmaz çelik, en az %10,5 Krom içeren bir demir alaşımıdır. Krom, pasif tabaka olarak bilinen çeliğin yüzeyinde ince bir oksit tabakası üretir. Bu, yüzeyin daha fazla paslanmasını önler. Krom miktarını arttırmak korozyona karşı yüksek direnç sağlar. Paslanmaz çelik ayrıca çeşitli miktarlarda Karbon, Silikon ve Manganez içerir. Nikel ve Molibden gibi diğer elementler, gelişmiş şekillendirilebilirlik ve artan korozyon direnci gibi başka faydalı özellikler kazandırmak için eklenebilir.

Paslanmaz Çelik Keşfi

Paslanmaz çelik ilk olarak 1913 yılında Sheffield Meraluristi Harry Brearley        tarafından keşfedildiğine dair bir bilgi bulunmaktadır. Silahlar için farklı çelik tipleri deneniyordu. Ve birkaç ay sonra %13 Krom içeren çeliğin paslanmadığını fark etti.

Paslanmaz Çelik Çeşitleri Nelerdir

Borşen tarafından müşterilere sunulan paslanmaz çelik 5 türe ayrılır.

  1. Ferritik Paslanmaz Çelik: Bu çelikler genellikle %0,10’dan az olan az miktarda Karbonlu Krom’a dayanır. Bu çelik karbon ve düşük alaşımlı Çeliklere benzer bir mikro yapıya sahiptir. Kaynaklardaki tokluk eksikliği nedeniyle genellikle kullanımları nispeten ince bölümlerle sınırlıdır. Bununla birlikte kaynağın gerekli olmadığı yerlerde çok çeşitli uygulamalar sunarlar. Isıl işlemle sertleştirilmezler. Mobilden ilaveli yüksek kromlu Çelikler deniz suyu gibi oldukça agresif koşullarda kullanılabilir. Ferritik çelikler ayrıca stres korozyon çatlağına karşı dirençleriyle seçilmiştir. Östenitik paslanmaz çelikler kadar şekillendirilemezler, manyetiktirler.

Ferritik Paslanmaz Çelik Kullanım Alanları

  • Çamaşır, Bulaşık Makinaları
  • Kazan daireleri, doğalgaz boruları
  • İnşaat

  1. Östenitik Paslanmaz Çelik: Bu Çelikler en yaygın olanlarıdır. Mikro yapıları Nikel, Manganez ve Azot ilavesinden elde edilir. Normal çeliklerde çok daha yüksek sıcaklıklarda meydan gelen yapı ile aynıdır. Bu yapı, bu çeliklere kaynaklana bilirlik ve şekillendirile bilirliğin karakteristik kombinasyonunu verir.  Krom, Mobilden ve Azot eklenerek korozyon direnci arttırılabilir. Isıl işlemle sertleştirilmezler, ancak yararlı bir süneklik ve tokluk seviyesini korurken, yüksek mukavemet seviyesine kadar çalışabilme özelliğine sahiptirler. Standart östenitik çelikler stres korozyon çatlağına karşı hassastır. Daha yüksek nikel östenitik çelikler, stres korozyon çatlağına karşı direnci arttırılmıştır.

Östenitik Paslanmaz Çelik Kullanım Alanları

  • Çelik ev eşyaları
  • Endüstriyel paslanmaz boru
  • Gemiler
  • Mimari Dış Cepheler

  1. Martensitik Paslanmaz Çelik: Bu çelikler Krom bazlı olarak ferritik çeliklere benzer, ancak %1 kadar yüksek Karbon seviyesine sahiptir. Bu, Karbon ve düşük alaşımlı Çelikler gibi sertleştirilmelerine olanak sağlar. Yüksek mukavemet ve orta derece korozyon direncinin gerekli olduğu yerlerde kullanılır. Uzun ürünlerde sac ve plaka formundan daha yaygındırlar. Genellikle düşük kaynaklanabilirliğe ve şekillendirilebilirliğe sahiptirler.

Martensitik Paslanmaz Çelik Kullanım Alanları,

  • Split Jilet şeridi
  • Bıçaklar ve kesici aletler
  • İnstruments Cerrahi Aletler
  • Dişliler
  • Valfler
  • Pompalar
  • Açık Deniz Petrol Bileşenleri
  • Rulmanlar
  • Mikserler ve Karıştırıcılar
  • Türbin Parçaları

  1.  Duplex Paslanmaz Çelik: Bu çelikler yaklaşık %50 ferritik ve %50 östenitik olan mikro yapıya sahiptirler. Bu onlara ferritik veya östenitik çeliklerden daha yüksek bir güç verir. Stres korozyon çatlamasına karşı dirençlidirler. ‘’ Yalın Dubleks’’ olarak adlandırılan çelikler standart östenirik çeliklere karşılaştırtılabilir korozyon direncine sahip olabilmek için formüle edilmiştir, ancak stres aşınması ile çatlamaya karşı yüksek mukavemet ve direnç ile formüle edilmiştir. Superdublex çelikler standart östenitik çeliklere kıyasla, her türlü korozyona karşı mukavemet ve dayanıklılığa sahiptir. Kaynak yapılabilir, ancak kaynak sarf malzemelerinin ve ısı girişinin seçiminde özen gösterilmelidir. Orta derecede biçimlendirile bilirliğe sahiptirler. Manyetikdirler ancak %50 östenitik faz nedeniyle ferritik, martenstik ve PH dereceleri kadar değildir.

Duplex Paslanmaz Çelik Kullanım Alanları

  • Açık Denizlerdeki Petrol Platformları
  • Köprüler
  • Depolama Tankları
  • Cerrahi Gereçler

  1. Yağmura Karşı Sertleşen Paslanmaz Çelik: Bu Çelikler, çeliğe Bakır, Niyobyum ve Alüminyum gibi elementler ekleyerek çok yüksek dayanım geliştirilebilir. Uygun bir ‘’yaşlanma’’ ısıl işlemi ile çeliğin matrisinde mukavemet kazandıran ince parçacıklar oluşur. Bu paslanmaz çelikler, son işlemde minumum bozulma olduğu için, son yaşlanma işleminden önce iyi toleranslar gerektiren oldukça karmaşık şekillerde işenebilir. Bu, bozulmanın daha fazla problem olduğu martensitik çeliklerde geleneksel sertleşme ve temperlenmenin aksine korozyon direnci standart östenitik çeliklerle karşılaştırılabilir. 

Yağmura Karşı Sertleşen Paslanmaz Çelik Kullanım Alanları

  • Havacılık
  • Uzay
  • Dişliler
  • Valfler ve motor Parçaları
  • Türbin Kanatları
  • Kalıplama
  • Nükleer atık Varilleri

Advertorial

Editör: Vitrin Haber